به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، وندي شرمن، معاون وزير خارجه آمريکا و مذاکره کننده ارشد اين کشور در مذاکرات هسته اي ايران و گروه 1+5، در مصاحبه خود با صداي آمريکا که امروز (جمعه) منتشر شد، تاکيد کرد که دستيابي به سند اقدام مشترک کمي اعتماد سازي کرده است اما نمي‌خواهيم که قدم اول، تنها قدم يا آخرين قدم باشد.
وي در عين حال گفت: دستيابي به توافق جامع بسيار سخت‌تر از قدم اول خواهد بود و يک کار پرمشقت به نظر مي‌رسد.
سؤال: شما از پيشرفت صحبت کرديد و حال روزي براي دور بعدي مذاکرات هم تعيين شده است. يکي از مقامات غربي در طول اين مذاکرات به خبرنگاران گفته بود که مذاکرات به طرز شگفت انگيزي خوب پيش مي‌رود. چرا شگفت انگيز؟ آيا طرف گفتگو با ايران توقع ديگري داشت؟
وندي شرمن: من ممکن است که ديپلمات غربي باشم اما کسي که اين جمله را گفته است، من نبودم. اما من به مذاکرات وين براي شگفت زده شدن يا نشدن نيامدم. من با هيئت همراهم با آمادگي کامل به وين آمدم تا کار را پيش ببرم و درباره همه مسائلي که بايد در زمينه توافق جامع صحبت شود گفت‌وگو کنم، مسائلي که به آمريکا و جامعه بين‌المللي اطمينان مي‌دهد که ايران به سلاح هسته‌اي دست پيدا نخواهد کرد و جامعه بين المللي به ماهيت تماما صلح آميز برنامه هسته‌اي ايران اعتماد کند.
آنچه که مي‌توانم بگويم اينکه ما خرسند هستيم که در اتاق مذاکره همگي حرفهاي، متمرکز، مصمم و متعهد بودند که به کار برسند و ببينند که آيا مي‌توانيم به يک توافق جامع دست پيدا کنيم که ما را به آن هدف‌ها برساند. من نمي‌دانم که ما به آنجا مي‌رسيم، اما مي‌دانم که همه متعهد هستيم براي آن تلاش کنيم.
سؤال: اگر يک بار ديگر به سوال اولم برگردم، يعني روند طوري پيش مي‌رود که شما توقع داشتيد پيش برود؟
شرمن: خب، هيچ وقت هيچ چيز مشخص نيست. اما ما يک آشنايي از يکديگر در روند مذاکرات براي دستيابي به سند اقدام مشترک پيدا کرده‌ايم و به نظرم با توجه به اين سند ما متوجه شده‌ايم که هر کدام مي‌توانيم تعهداتي بدهيم و به آنها عمل کنيم.
به نظرم اين موضوع کمي اعتماد سازي کرده است تا به کار بر روي رسيدن به توافق جامع بپردازيم. در نتيجه مثل هر مذاکراتي، ما هم يکسري مذاکرات اوليه براي دستيابي به قدم اول داشتيم. اما نمي‌خواهيم که قدم اول، تنها قدم يا آخرين قدم باشد. در نتيجه اين توافق جامع که دستيابي به آن بسيار سخت‌تر از قدم اول خواهد بود و يک کار پرمشقت به نظر مي‌رسد.
اما آنچه در وين مايه خرسندي بود اين است که همه طرفين متوجه اين موضوع هستند، درباره هدف جدي هستند و در عين حال، درباره چشم اندازهاي خود بسيار صريح هستند. ما حوزه‌هايي را يافتيم که مي‌توانيم درباره آن توافق داشته باشيم و البته حوزه‌هايي هم هستند که ما خيلي اختلاف نظر داريم و موضوعات سختي خواهد بود. اما واقعيت اين است که همگي، همه چيز را روي ميز گذاشته‌اند و مي‌دانيم بايد به چه مسائلي رسيدگي شود، و براي اين منظور به کار خود ادامه مي‌دهيم.
سؤال: از موضوعات سخت سخن گفتيد. وقتي ايران اين دور از مذاکرات را آغاز کرد از نتيجه برد- برد سخن گفت که از نگاه ايران برد را مي‌توان به رفع تحريم‌ها در زمينه برنامه هسته اي‌اش تعبير کرد. ما هر روز از داخل ايران، از سختي‌هاي وضعيت اقتصادي در نتيجه تحريم‌ها مي‌شنويم، نه فقط مسائل مرتبط با دارو يا اقلام بشردوستانه، بلکه زندگي ايراني‌ها به طور کلي تحت الشعاع اين وضعيت است. شما چه چشم اندازي را براي اين وضعيت در ارتباط با تحريم‌ها مي‌توانيد براي مردم ايران ترسيم کنيد؟
شرمن: تحريم به خودي خود، «هدف» نيست؛ بلکه ابزاري است براي رسيدن به هدف نهايي. تحريم‌ها براي اين اعمال شدند تا ايران را وادار کند که درباره تصميم‌هايي که مي‌گيرد فکر کند و به ميز مذاکره بيايد.
ما تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد را داشته‌ايم که به نمايندگي از همه جامعه بين‌المللي بر ايران اعمال شده است چرا که ماهيت برنامه هسته‌اي ايران آن چنان ژرف بود که شش قطعنامه شوراي امنيت داريم که برخي از آنها قطعنامه تحريمي هستند.
اين تحريم‌ها اعمال شد تا ايران نگراني جامعه بين‌المللي را جدي بگيرد. ايران اين کار را شروع کرده و برنامه اقدام مشترک قدم اول در اين زمينه است. در نتيجه ما در طول اين شش ماه شاهد تعليق هدفدار و محدود برخي تحريم‌ها هستيم و همچنين آزاد شدن مقداري از پول‌هاي بلوکه شده ايران.
در نتيجه براي مردم ايران چشم انداز رفع همه تحريم‌ها وجود دارد، اما اين احتياج به يک توافق جامع دارد که به همه جوانب برنامه هسته‌اي ايران مي‌پردازد و به جامعه بين‌المللي اطمينان مي‌دهد که ايران نمي‌تواند به سلاح اتمي دست يابد و اين برنامه تنها ماهيت صلح آميز دارد. اين مي‌تواند براي ايران، اقتصاد و مردمش بسيار مثبت باشد. لازمه آن توافق جامعي است که همه ما بتوانيم بر سر آن توافق کنيم.
سؤال: شما چند بار به برنامه اقدام مشترک اشاره کرديد که يک ماه از آغاز اجراي آن مي‌گذرد. اين روند در حالي آغاز شده است که ما گزارش‌هايي مي‌شنويم در رسانه‌هاي مختلف، که موانعي بر سر راه اجرا وجود دارد. اينکه مثلا در مورد بيمه نفتکش‌ها که از جمله موارد برنامه اقدام مشترک بوده و رفع تحريم شده، شرکت‌ها آماده ارائه خدمات به ايران نيستند چرا که بيم دارند که اين تنها يک قرارداد کوتاه مدت باشد. شما در اين باره چه فکر مي‌کنيد؟
شرمن: به هر حال در قدم اول هم مشکلاتي وجود دارد. همه مکانيزم‌ها درباره تحريم‌هاي هدفدار و محدود به کار گرفته شده‌اند. اتحاديه اروپا و آمريکا همه کارهايي را که در اين زمينه متعهد به انجام آن شده‌اند را کرده‌اند.
ما بخش خصوصي را ترغيب کرده‌ايم که از اين مکانيزم‌ها استفاده کنند. همه تحريم‌ها برطرف نشده، اما براي آن تحريم‌هايي که به صورت محدود رفع شده‌اند، مجوز صادر مي‌کنيم.
رفع تحريم‌هاي هدفدار و محدود درست است که براي شش ماه است اما اگر به توافق جامع دست پيدا کنيم، خب همه اين‌ها هم تمديد مي‌شوند. در نتيجه راه‌هاي زيادي براي قدم گذاشتن به پيش براي مردم ايران و بخش خصوصي ايران وجود دارد و ما آنها را ترغيب مي‌کنيم که از اين فرصت در اين بازه زماني براي تجارت قانوني که تحريم نيست و تحريم‌هايي که هم اکنون به صورت محدود و هدفدار رفع شده، استفاده کنند و اگر صادقانه بگويم، به نظرم فرصت‌هاي زيادي براي مردم هست که به صورت قانون و به آساني فعاليت کنند.
بله اما از وزارت خزانه‌داري آمريکا هم ما هشدارهايي مي‌شنويم که اين فعاليت‌ها بايد بر مبناي سند اقدام مشترک باشد و فعالان اين عرصه نبايد به فرا‌تر از آن بيانديشند.
خب ما مي‌خواهيم که بازرگانان حواس‌شان باشد. ببينيد يک تجارتي بين ايران و جامعه جهاني وجود دارد که تحريم هم نيست. در حوزه‌هايي که هم اکنون مربوط به سند اقدام مشترک مي‌شود، ما دستور العمل‌هايي را در اختيار فعالان عرصه اقتصادي گذاشته‌ايم که چگونه مي‌توانند فعاليت کنند و آنها آزادند که عمل کنند.
ما تنها به کشورهايي که به ايران مي‌روند تا روابط را از سر بگيرند يادآوري مي‌کنيم، که بخش بزرگي از تحريم‌هاي ما مثلا در زمينه نفتي و مبادلات مالي، همجنان پابرجاست. اما آن تحريم‌ها هم مي‌تواند رفع شود، و بر مبناي يک توافق جامع به صورت مرحله‌اي رفع مي‌شود.
سؤال: از تحريم‌ها فاصله بگيريم و شايد از موضوع هسته‌اي هم فرا‌تر برويم. به نظر ما کي ايران و آمريکا آماده هستند تا درباره ساير مسايل ميان دو کشور صحبت کنند؟
شرمن: خب مي‌دانيد که پيش‌تر زمان‌هايي بوده است که ما درباره مسائل غيرهسته‌اي با هم صحبت کرده‌ايم، مثلا يک نمونه‌اي که خيلي‌ها از آن باخبرند موضوع افغانستان است، چرا که ما نگراني‌ها و هدف‌هاي مشترکي در اين باره داشتيم. هم اکنون حوزه‌هاي زيادي هستند که ما هدف‌هاي يکساني در آنها نداريم. آمريکا همواره يکي از نگراني‌هايش حقوق بشر بوده چرا که اين ارزشي مهم در کشور ما محسوب مي‌شود، و به صحبت درباره آن ادامه مي‌دهيم.
ما فکر مي‌کنيم که قانون اساسي ايران و تعهدات بين‌المللي اين کشور، يعني منشور جهاني حقوق بشر، موضوعاتي هستند که بايد براي مردم ايران اجرا شود، و هر موقع که در اين زمينه بدانيم که مناسب است، درباره آن صحبت مي‌کنيم.
ما همچنين نگران نقش ايران در سوريه هستيم. براي اينکه معتقديم که مردم سوريه اميد به کسب آزادي و حق تعيين سرنوشت دارند، که به آنها کمک کند، اما ايران از تاکتيک‌هاي بسيار خشني براي خاموش کردن اين صدا استفاده مي‌کند. اين وظيفه ما نيست که آينده اين مردم را تعيين کنيم، و کاري است که خودشان بايد انجام دهند.
در نتيجه حوزه‌هاي زيادي از اختلاف نظر وجود دارد و خواهد داشت اما من اميدوارم که از طريق اين گفت‌وگوهاي هسته‌اي اگر ما به يک توافق جامع دست يابيم، قادر خواهيم بود تا درباره ساير مسائل هم صحبت کنيم. با ساير کساني که در منطقه هستند هم گفت‌وگو کنيم چرا که امنيت آنها هم موضوعي است که مطرح است. در آن زمان مي‌توانيم به يک رابطه عادي‌تر دست پيدا کنيم.
سؤال: فکر مي‌کنيد ايران آمادگي آن را دارد که به ساير مسائل از جمله موضوعاتي که شما مطرح کرديد بپردازد؟
شرمن: من نمي‌دانم. اين چيزي است که ايران بايد درباره آن تصميم بگيرد. ما اميدواريم که ايران از هر فرصتي براي ايفاي نقشي سازنده در جهان استفاده کند. ايران ملتي است که هميشه به بزرگي و عظمت مي‌انديشد و به دنبال آن است. قدمتي طولاني در تاثير عميق گذاشتن بر تمدن دارد.
مردم آمريکا، مردم ايران را دشمن نمي‌دانند، و فکر نمي‌کنم که مردم ايران هم، مردم آمريکا را دشمن بدانند. زمينه‌هاي زيادي براي پيشرفت وجود دارد و در عين حال بايد بر اختلافات زيادي هم غلبه کنيم. پرزيدنت اوباما به بيش از سي سال بي‌اعتمادي بين طرفين اشاره کرده که نمي‌توان در يک روز و هفته و ماه بر آن غلبه کرد. زمان خواهد برد اما روزي خواهد رسيد که روابط عادي‌تري داشته باشيم.
سؤال: از زمان صحبت کرديد. شما سال 2011 به عنوان معاون سياسي وزير خارجه وقت آمريکا برگزيده شديد. آيا آن زمان در دولت آمريکا کسي تصور اين روز را داشت که به سادگي با ايران بر سر ميز بنشيند و حتي توافقي اوليه در رابطه با برنامه هسته‌اي ايران به دست آوريد؟
شرمن: به نکته خوبي اشاره کرديد. از زمان روي کار آمدن دولت حسن روحاني، قدم‌هاي مهمي برداشته شده است که ما تصور آن را نمي‌کرديم. پيشرفت‌هاي بسيار زيادي هم هست که بايد به دست بيايد. ما از حرفهاي مفيد و ترغيب کننده، به يک سري اقدامات مشخص بر اساس برنامه اقدام مشترک رسيده‌ايم. حال هم اميدواريم که بتوانيم قدم‌هاي بيشتري بر مبناي توافق جامع و نهايي برداريم تا از ماهيت برنامه هسته‌اي ايران اطمينان پيدا کنيم و مطمئن باشيم که ايران به سلاح هسته‌اي دست پيدا نمي‌کند. و اميدواريم از اين طريق به سوي يک روابط عادي با ايران هم برسيم.
سؤال: خانم شرمن، سوال آخر را باز درباره روند مذاکرات هسته‌اي خواهم پرسيد. ممکن است بگوييد کدام موضوع چالش برانگيز‌تر است. مذاکره با ايران يا مواجهه با منتقدان داخلي خودتان در آمريکا؟
شرمن: اوه خداي من. ما به چالش‌ها در کشور خودمان عادت کرده‌ايم. ما يک دمکراسي نيرومند در آمريکا داريم. در آمريکا اختلاف‌هاي خودمان را داريم و در عين حال توزيع قدرت را هم داريم. کنگره آمريکا نقش بسيار مهمي در سياستگذاري در اين کشور ايفا مي‌کند. من احترام زيادي براي آنها قائلم و خودم در کنگره آمريکا کار کرده‌ام. به همين شکل هم براي دستگاه قضايي‌مان احترام قائلم و همين طور دستگاه اجرايي که خودم عضوي از آن هستم. در نتيجه داشتن يک گفتمان قوي در کشور، چيزي است که من به آن عادت دارم و بخشي از يک دمکراسي قوي و فعال است.
از سوي ديگر، موضوع ايران هم اين‌گونه است که رييس جمهوري گفته‌اند. دهه‌ها بي‌اعتمادي بين دو کشور است و راه طولاني و سختي در پيش است و ما قدم‌هاي به پيش در اين زمينه برداشته‌ايم و اميدواريم که آن را پايه ادامه پيشرفت‌ها کنيم.
سؤال: اگر بخواهيد اين دو چالش را با هم مقايسه کنيد چطور؟
شرمن: چالش داخلي چيزي است که آن را مي‌شناسم و روزانه با آن روبرو هستم و به نظرم در نهايت محصول آن، يک راه به پيش است. من براي همه صداهاي داخل کشورم احترام قائلم، من به آنها گوش مي‌کنم و آنها به اين مذاکرات کمک کرده‌اند و اين بسيار ارزشمند است.
منبع:فردا نيوز