سخنگوي وزارت خارجه بخشي از دشواري مذاکره با آمريکا را اين گونه عنوان کرد که ايران با طرفي روبروست که به هيچ يک از روندهاي ديپلماتيک پايبند نيست.
به گزارش شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ اسماعيل بقايي در نشست خبري، در ابتدا ياد و خاطره شهيد اميرعبداللهيان را گرامي داشت و اظهار کرد: دکتر اميرعبداللهيان الگو و اسوه در اخلاق و تواضع و مسئوليت پذيري و کارداني و در زمان وزارت ايشان اتفاقات مهمي در عرصه سياست خارجي رخ داد، از جمله عضويت ايران در شانگهاي و بريکس بود. ايشان نقش مهمي در دفاع از مقاومت داشت.
وي ضمن گراميداشت ياد شهيد رئيسي و با اشاره به تحولات دو هفته اخير در عرصه ديپلماسي از جمله سفرهاي عراقچي به منطقه اشاره کرد و گفت: در منطقه همچنان با بحران هميشگي ناشي از زياده خواهي و جنگ طلبي رژيم صهيونيستي مواجه بوديم. اتفاقات در غزه و کرانه باختري دردآور است. در ۲۴ ساعت گذشته نزديک به ۲۰۰ انسان بيگناه کشته و تعداد زيادي زير آوار هستند و اين جنايات در سکوت و بي عملي شوراي امنيت و سازمان ملل و نهادهاي حقوق بشري و سکوت و حمايت فعال تسليحاتي آمريکا، انگليس و برخي کشورهاي اروپايي در حال وقوع است.
وي افزود: جنايت عليه بشريت و نسل‌کشي در تاريخ منطقه لکه ننگي است که هيچگاه پاک نخواهد شد و جنايتکاران صهيونيست و حاميانشان بايد پاسخگو باشند.
سخنگوي وزارت امور خارجه در مورد اظهارات ويتکاف پيرامون مسئله غني سازي، افزود: غني سازي را آقاي وزير اشاره کردند. موضوع توقف غني سازي به عنوان بخشي از چرخه طبيعي هسته‌اي ايران به هيچ عنوان قابل پذيرش نيست. غني سازي يک امر فانتزي نيست که از ايران بخواهيم متوقف و تعليق کند. غني سازي يک فناوري و نياز است براي اطمينان از اينکه صنعت هسته‌اي ايران بدون وقفه به کار خود ادامه خواهد داد. اين مهم، حقي است که طبق معاهده منع اشاعه از آن برخورداريم و هم حاصل زحمت دانشمندان ايراني است. موضع ما صريح و روشن بيان شده است.
بقايي در مورد بسته‌هاي تحريمي آمريکا عليه ايران در طول دوران مذاکرات غيرمستقيم ايران و آمريکا، تصريح کرد: کلمه دشوار را درباره مذاکره با آمريکا به کار بردم. شما با طرفي مواجهيد که به هيچيک به قواعد متعارف ديپلماتيک قائل نيست. نفس اعمال تحريم در حالي که پيگير مذاکرات هستند، نشانگر عدم جديت است.
وي بيان کرد: هر بسته تحريمي جديد بار سياست‌گذاران آمريکايي را بيشتر مي‌کند و اين تحريم‌ها مصداق جنايت عليه بشريت و حقوق بشر تک تک مردم ايران است و اثبات کننده اين واقعيت است که نگاه سياست‌گذاران آمريکايي نسبت به مردم ايران نگاه خصومت‌آميز است و نبايد به ادعاها درباره گفتگو و ديپلماسي باور کرد.
وي تاکيد کرد: اين روند ديپلماتيک را انتخاب کرديم چون بر اين باوريم درباره موضوع هسته‌اي هيچ چيزي براي پنهان کردن نداريم. برنامه ايران صلح‌آميز است. در گزارش‌هاي آژانس اثبات شده است. اين روند پروسه مذاکراتي را دشوارتر خواهد کرد.
بقايي در مورد آخرين وضعيت معاهده ايران و روسيه گفت: مشارکت راهبردي ايران و روسيه موضوع مهمي است. اين موافقتنامه به عنوان يکي از الويت‌هاي سياست خارجي در دستور کار است. اين معاهده در کميسيون امنيت ملي بررسي شده است و انشاالله به صحن مجلس براي تصويب ارسال شود.
وي درباره مشارکت ايران در عمليات حفظ صلح سازمان ملل عنوان کرد: در رابطه با اعلام آمادگي ايران در جريان يک اجلاس عالي رتبه در برلين درباره عمليات حفظ صلح سازمان ملل است. از گذشته همکاريي‌هايي داشتيم و اعلام آمادگي هم کرديم در برنامه‌هاي حفظ صلح سازمان ملل مشارکت کنيم و اين نشانگر رويکرد مسئولانه ايران براي حفظ صلح و امنيت بين‌المللي در مناطقي که منازعاتي است.
سخنگوي وزارت خارجه در مورد اينکه آيا مذاکرات موازي ايران و آمريکا در جريان است و اينکه بين شمخاني و روبيو در حال مذاکره هستند؟ اظهار داشت: خير، تنها روند مذاکراتي همين مذاکرات غيرمستقيم است که از سوي ايران وزير خارجه و از طرف آمريکايي نماينده ويژه رئيس جمهور مديريت مي‌کند و هر چهار دور خيلي شفاف اطلاع رساني شده است. همه چيز شفاف انجام شده و روند ديگري در اين خصوص نيست.
وي ادامه داد: شرکت در مذاکرات براي اثبات حقانيت و حسن نيت و جديت خود در رسيدن به يک تفاهم معقول، عادلانه و پايدار است و هم اينکه اساساً صرف شرکت در يک روند مذاکراتي به معني پذيرش ديدگاه‌ها يا مطالبات طرف مقابل نيست. اگر چنين بود نيازي به روند مذاکراتي نداشتيم.
بقايي افزود: هر روند مذاکراتي براي پيگيري مسائل است. بر همين اساس چهار دور مذاکره کرديم. اميدواريم از اين طريق بتوانيم به يک نتيجه معقول برسيم.
سخنگوي دستگاه ديپلماسي در مورد سخنان عراقچي پيرامون از سرگيري ارتباط با کشورهاي اروپايي گفت: ما با کشورهاي اروپايي ارتباط داريم. سفارتخانه‌هاي ما و آنها برقرار است. لازم است سطح روابط را ارتقا دهيم که لازمه آن اين است که کشورهاي اروپايي از اقداماتي که سازنده نيست دست بردارند. اينها موارد سختي نيست و بر اساس حقوق بين‌الملل و احترام و منافع متقابل است.
بقايي در مورد اسنپ بک گفت: هيچ امر ناحق و هيچ اقدام غيردوستانه و خصمانه‌اي را بي پاسخ نمي‌گذاريم. استفاده از سازوکار ماشه مبنا و دليل منطقي ندارد. برنامه ايران صلح‌آميز است. اگر مي‌توانند اثبات کنند کوچک‌ترين انحرافي در برنامه ايران صورت گرفته مي‌توانند عنوان کنند در شوراي امنيت مطرح مي‌کنند.
وي ادامه داد: آنچه متوجه نيستيم سوءاستفاده اين کشورها از اختيارات در شوراي امنيت است. استفاده از اين سازوکار به اين معناست که طرف‌هاي استفاده کننده از اين ابزار قائل به يک رويکرد مذاکراتي نيستند و به دنبال استفاده از ابزار ارعاب و تهديد عليه ايران هستند.
بقايي گفت: اقداماتي را بي ترديد انجام خواهيم داد. اين به معني تجديدنظر در رويکردهاي ما خواهد بود. اميدواريم کشورهاي اروپايي در رويکردهايي که در فضاي رسانه‌اي اتخاذ کردند تجديدنظر کنند و اين شمشير دولبه‌اي است.
وي با اشاره نقش قطر و عمان در مذاکرات، گفت: به طور کلي با همه کشورهاي حاشيه خليج فارس ارتباط خوبي داريم. هفته گذشته وزير خارجه به عربستان، قطر، عمان و امارات سفري را داشتند و در مورد مذاکرات صحبت کردند. کشورهاي خليج فارس رابطه همسايگي را در نظر بگيرند و در ديدگاه و رويکردهايشان مبتني بر پيشبرد منطقه قوي و با ثبات و مصون از سوءنفوذ باشد. نقش قطر در مذاکرات قطعاً بسيار مهم است و اين يکي از نشانه‌هاي رويکرد اثرگذار ايران در نگاه به منطقه و توجه به همسايگان به عنوان شرکاي مهم ايران در امر تلاش براي حفظ و صيانت منطقه در برابر هرگونه ناامني و چالش‌هايي که ممکن است از سوي برخي اعمال شود.
وي با اشاره به خلع سلاح پ. ک. ک گفت: ما از خلع سلاح پ. ک. ک استقبال کرديم و اميدواريم سبب امنيت در منطقه باشد. مقامات اقليم کردستان به مسئوليت خود براي جلوگيري از اقدامات تروريستي واقفند. حفظ تماميت ارضي عراق براي ما مهم است.
سخنگوي دستگاه ديپلماسي در مورد آخرين وضعيت انتصاب رؤساي نمايندگي‌ها گفت: در مورد انتصابات، تصميم‌گيري شده است. مکزيک ابوالفضل پسنديده، اروگوئه مجتبي بني اسدزاده، ساحل عاج ميگوني و يکي از همکاران خانم براي سرکنسولگري در آلماتي سونا احمدي انتخاب شده است.
وي در مورد سفر پزشکيان به عمان گفت: اين امر معمولي است. ما با عمان روابط خوبي داريم. اين سفر از مدتي قبل دستور کار بوده و انجام خواهد شد اما جزئيات را دفتر رئيس جمهور اطلاع رساني خواهند کرد.
وي در مورد بازداشت مهديه اسفندياري در فرانسه گفت: اطلاعاتي که از سفارت گرفتيم اينکه پس از پيگيري‌هاي مکرر ديدار کنسولي را اجازه دادند و همکاران کنسولي ما ديدار داشتند. براي ما اتهامات روشن نيست. تنها چيزي که شنيديم اينکه در صفحات مجازي شأن در مورد مردم غزه حمايت کردند.
وي در مورد بازداشت اتباع ايراني توسط انگليس، ادامه داد: در انگليس نيز کشورهاي اروپايي از هم الگوبرداري مي‌کنند. در بازداشت اتباع ايراني در انگليس تمام عناصر بازداشت خودسرانه ديده مي‌شود. هنوز مشخص نشده به چه اتهامي بازداشت شدند. ۳ نفر هنوز بازداشت هستند و مابقي آزاد شدند و توضيح داده نشده که اتهامات آنان چيست. خود مفهوم ارتباط با دولت ايران مفهوم نامعلومي است، زيرا يک تبعه براي کارهاي کنسولي بايد با کشور خودش ارتباط داشته باشد. روز گذشته کاردار انگليس احضار و مراتب اعتراض ايران گفته شد. ما خواستار توضيح مقامات انگليس هستيم و اين احتمال را که شائبه سياسي دارد، رفع کنند.
بقايي در مورد اظهارات مقامات آمريکا در سطح رسانه‌ها، گفت: ملاک و مبناي ما مواضع صريحي است که طرف آمريکايي در ميز مذاکره دارد. مذاکره قواعد خاص خود را دارد. نبايد القا شود که موضع گيري‌هايشان در سطح رسانه برايمان مهم نيست، ما موضع گيري‌ها در مذاکره و سطح عمومي را رصد مي‌کنيم. اين تناقضات در روند مذاکرات تأثير خواهد گذاشت.
وي در مورد پيشنهاد مکتوب آمريکا به ايران، گفت: موضوعات بسيار تکرار شده و بعضاً رسانه‌هاي فارسي زبان گزارشات منابع خارجي را ترجمه کردند و بر شبهات دامن زده است. ما هيچ پيشنهاد مکتوبي را دريافت نکرديم. اين پيشنهاد اگر شفاهي هم بوده به صورت مکرر تغيير داده مي‌شود و هر بار بحثي را طرف‌هاي مذاکره کننده مطرح مي‌کنند. اين خودش باعث ابهام و سردرگمي مي‌شود. مواضعي که در ميز مذاکره مطرح شده در مواردي با گزارشات رسانه‌اي کاملاً مغاير بوده است.
بقايي ادامه داد: نکته ديگر درباره کنسرسيوم است. ما هيچوقت آن را مطرح نکرديم و اين ايده در دو دهه وجود داشته و در برخي موارد از برخي طرف‌ها بحث مي‌شد. بد نيست در منطقه ما مجتمع‌هاي سوخت تشکيل شود تا همه کشورهاي منطقه سرمايه گذاري کنند. اگر چنين ابتکاري باشد ما استقبال مي‌کنيم اما چنين ايده‌اي قرار نيست جايگزين غني سازي اورانيوم توسط ايران شود. اگر نيت از طرح آن اين است که ما از غني سازي منصرف شويم، چنين چيزي اتفاق نخواهد افتاد.
بقايي در مورد اعمال تحريم‌ها از سوي آمريکا تصريح کرد: موضوع تحريم جديد نيست و افزود: قطعاً نمي‌توانيم دست روي دست بگذاريم که آمريکا مجموعه قوانين تحريمي که مبناي قانوني ندارد و از لحاظ حقوق بشري مردود و محکوم است به اجرا بگذارد. راه‌هاي مختلفي را انتخاب کرده‌ايم که منافع خود را تأمين کنيم.
سخنگوي دستگاه ديپلماسي درباره تحريم‌ها در طول انجام مذاکرات، عنوان کرد: اين را به عهده مردم ايران و جامعه بين‌المللي مي‌گذارم که تا چه ميزان طرف مذاکره جديت دارد و قطعاً به هيچ عنوان نشانه حسن نيت و جديت تلقي نمي‌شود.
وي در مورد اقدام عملي براي حقابه ايران از هيرمند گفت: حتماً هر بحثي با طرف افغانستاني مطرح کنيم جدي و شفاف است. در گفتگويي که وزير خارجه حکومت سرپرست افغانستان با وزير خارجه و بهرامي مديرکل آسياي جنوبي در حاشيه مجمع گفتگوي تهران داشت به تعهد افغانستان به معاهده هيرمند تأکيد داشت و حتي فراتر رفت که اگر چنين معاهده‌اي نبود ما به عنوان همسايه خود را موظف به تأمين حقابه مي‌دانيم.اين موضوع را در دستورکار همواره داشته و داريم.
بقايي در مورد مبارزه با ريزگردها در منطقه و ممانعت از بيابان‌زايي، تصريح کرد: گرد و غبار با منشأ خارج از مرزها بسياري از شهرها و روستاهاي ما را دچار مشکل کرده و از چند سال قبل بحث ايجاد سازوکار منطقه‌اي براي همکاري جهت مقابله با بيابان‌زايي از جمله با تثبيت شن‌هاي روان و درختکاري در دستور کار بوده و تا الان دو سه نوبت نشست‌هاي منطقه‌اي برگزار شده است براي راه‌حل همکاري منطقه‌اي.
بقايي افزود: سازمان محيط زيست پيگير اين موضوع است و امروز صبح با خانم انصاري صحبت کوتاهي داشتم و پيگير هستند و ما در دستگاه ديپلماسي وظيفه داريم پيگيري کنيم. با عراق، کويت، عربستان و در مقطعي با سوريه صحبت‌هايي شد چون بخش قابل توجهي از گرد و غبار از سوي بيابان‌ها اين کشورها مي‌آيد. اين پديده نيازمند همکاري کشورهاي منطقه است. اميدواريم با توجه به فضاي خوب همکاري، ايجاد سازوکار منطقه‌اي در اين خصوص در دستورکار قرار گيرد و کار عملياتي مؤثر و هدفمند انجام دهيم.
وي در مورد زمان و مکان برگزاري دور پنجم مذاکرات، گفت: تا اين لحظه هيچ زمان و مکاني قطعي نشده است.
بقايي در مورد گفتگوها با اروپا و دور بعدي آن، گفت: ما قائل به تداوم گفتگو با اروپا هستيم. زمان و مکان پس از مشورت اعلام خواهد شد.
بقايي در مورد عدم حضور اروپا در مذاکرات ايران و آمريکا، گفت: اروپايي‌ها حتماً مي‌توانند نقش سازنده‌اي را ايفا کنند که اين انتخاب خودشان است. اين عدم حضور به نوعي انتخاب خودشان بوده و طي ماه‌هاي اخير آنها نشان ندادند که به دنبال رويکرد سازنده هستند بلکه گفتارها و رفتارهاي آنان از جمله طرح قطعنامه‌ها در شوراي امنيت و طرح سازوکار ماشه نمي‌تواند نشانه رويکرد سازنده باشد. طرف اروپايي تمايل به بازيگري سازنده در روند مذاکرات ندارد.
وي در مورد زمان پاياني برجام، گفت: قطعنامه ۲۲۳۱ تا اکتبر ۲۰۲۵ زمان دارد و بعد از آن موضوع هسته‌اي ايران بايد از دستورکار شوراي امنيت خارج شود.
بقايي درباره عدم اجازه ارسال محموله‌هاي انسان‌دوستانه به غزه، گفت: اين نشانه ديگري است که نمي‌توان به وعده طرف آمريکايي که قرار بود نقشي مثبت ايفا کند، اعتماد کرد. تقريباً بلافاصله بعد از نشان دادن حسن نيت از طرف حماس عملاً حملات رژيم صهيونيستي تشديد شد و ۲۰۰ انسان بي گناه به خاک خون کشيده شدند. اين واقعيت‌هاي منطقه ما را نشان مي‌دهد و اينکه طرف آمريکايي عملاً به وعده‌هاي خود وفا نکرده است.
وي در مورد احتمال سرمايه گذاري طرف آمريکايي در ايران و همچنين تحريم‌هاي آمريکا عليه کشورمان، افزود: موضوع تحريم چيز جديدي نيست و ما سال‌ها با تحريم‌هاي چند لايه آمريکا مواجه هستيم و نمي‌توانيم دست روي دست بگذاريم که آمريکا تحريم‌ها را به اجرا بگذارد. ما راه‌هاي متنوع را قطعاً خواهيم رفت. قضاوت تحريم‌هايي را که در حين مذاکرات در حال اعمال است، برعهده جامعه جهاني مي‌گذارم. موضوع سرمايه گذاري بارها مطرح شده است. آن چيزي که شرکت‌هاي آمريکايي را از فعاليت اقتصادي در ايران منع کرده، قوانين تحريمي خود آمريکا است. مشکل از طرف قانون‌گذاران آمريکا است‌که با وضع تحريم‌ها هرگونه مراوده اقتصادي بين اشخاص را منع کردند. اين بايد از طرف آمريکا حل و فصل شود.
سخنگوي دستگاه ديپلماسي در مورد گزارش شوراي روابط خارجي اروپا مبني بر نام بردن از ايران به عنوان عنصر بي ثباتي در منطقه، تاکيد کرد: من اين گزارش را نديدم. اين بيشتر به طنز شبيه است که ايران را در کنار رژيم اسرائيل قرار داده است.
وي با طرح اين سوال که آيا اين ايران است که خاک کشورها را اشغال کرده است، تصريح کرد: آيا اين ايران است که بيش از ۶۰ هزار انسان بيگناه را به شهادت رسانده است؟ نمي‌شود از سويي چنين ادعاهايي مطرح شود، آن وقت آلمان دومين حامي رژيم صهيونيستي باشد. اگر قرار است براي چنين گزارش‌هايي اعتباري قائل شد، بايد طرف‌هاي اروپايي صادقانه تصميم بگيرند و واقعيت‌ها را ببينند.
وي در واکنش به گزارش‌هايي مبني بر توقف غني سازي ايران در زمان مقرر، گفت: خير ايران راضي نيست. واقعاً يک سفسطه آشکار است که بگوييم هر کس غني سازي انجام مي‌دهد، به دنبال اهداف نظامي است. اين سفسطه‌اي آگاهانه و کاملاً همراه با سوءنيت براي انحراف افکار عمومي است. به هيچ عنوان غني‌سازي به منزله عدم استفاده صلح آميز از انرژي هسته‌اي نيست. شما نمي‌توانيد در منطقه‌اي که يک رژيم نسل کش و جنايتکار وجود دارد، چنين شرايطي را ناديده بگيريد و از کشوري که عضو سازمان منع اشاعه است و برنامه آن کاملاً صلح آميز بوده انتظار داشته باشيد که برنامه صلح آميز خود را تعطيل کند. اين غيراخلاقي و غيرقانوني است.
بقايي در پاسخ به اين سوال که آيا ايران پيشنهادي بيشتر از برجام داده يا خير، گفت: ما به دنبال تسليحاتي سازي برنامه صلح آميز هسته‌اي خود نيستيم و حاضر به پذيرش ميزان زيادي از بازرسي‌ها در برجام شديم. برجام هنوز زنده است و طبق حقي که براي ما وجود دارد، ناچار شديم بعد از خروج آمريکا برخي تعهدات خود را انجام ندهيم. ما گفتيم آماده همکاري هستيم و در اين زمينه حاضريم سازوکارها و تدابيري را با نظارت آژانس ترتيب دهيم. اما اگر نظر طرف مقابل اين باشد که غني سازي متوقف شود، اين صورت مسئله را عوض مي‌کند.