در کشورهاي غربي همسران روساي جمهور، بانوي اول کشور به حساب مي‌آيند اما در ايران تاکنون هيچ يک از اين بانوان مسئوليتي برعهده نگرفته‌اند.
اما در ايران و پس از انقلاب اسلامي همسران روساي جمهور چهره‌هاي شناخته شده‌اي نبوده و تاکنون هيچ يک از همسر هيچکدام از روساي جمهور مسئوليتي برعهده نگرفته‌اند اما قطعا در برخي مسائل سياسي نقش اثرگذاري ايفا کرده‌اند چرا که در هر حال، همسر رئيس جمهور بوده‌اند.
عليرغم همسران روساي جمهور، همسران فعالان و شخصيتهاي سياسي ديگر غير از رئيس دستگاه اجرايي در عرصه سياست حضور فعال‌تري داشته‌اند به صورتي که به محض انتصاب همسرشان در مسئوليت جديد، آنها نيز چرخش داشته‌اند و در کنار همسر مسئوليتي را برعهده گرفته‌اند.
- آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و عفت مرعشي
عفت مرعشي همسر آيت‌الله هاشمي رفسنجاني، در زماني که وي رئيس مجلس و همچنين رئيس‌جمهور بود، چندان در عرصه سياست کشور فعال نبود ولي در سالهاي اخير فعاليت وي و موضع‌گيري‌هاي سياسي‌اش افزايش پيدا کرده است.
قرار است کتاب خاطرات عفت مرعشي به عنوان "پا به پاي سر" که شرح رويدادهاي مختلف زندگي مشترک آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و مرعشي است، بزودي منتشر شود. همسر آيت الله هاشمي رفسنجاني در اين کتاب به ماجراي دستگيري خود و همسر شهيد مفتح توسط ساواک قم و بازجويي‌هاي شبانه اشاره کرده است.
اولين عکسي که از عفت مرعشي به صورت رسمي منتشر شد، مربوط به سال ۱۳۶۰ است؛ يعني زماني که وي به همراه همسرش آيت الله هاشمي رفسنجاني که در آن زمان رياست مجلس را بر عهده داشت، به کره شمالي رفته بودند و با کيم ايل سونگ رهبر وقت کره شمالي و پدربزرگ رهبر فعلي اين کشور عکس يادگاري گرفتند.
اظهارات مرعشي در روز انتخابات رياست‌جمهوري دهم حاشيه‌ساز شد؛ چرا که او بعد از راي دادن اقدام به بيان سخنان تحريک‌آميزي کرد که اين امر با انتقادات زيادي مواجه شد. او همچنين همزمان با بازگشت مهدي هاشمي به تهران و دستگيري وي به اين موضوع واکنش نشان داد و گفت که نام دزدان را با اسم‌هاي "ف، خ، ج" مخفف مي‌گويند، اما نام پسر من را فرياد مي‌زنند.
اکبر هاشمي رفسنجاني در سال ۱۳۳۷ به خواستگاري عفت مرعشي دختر حجت‌الاسلام سيدمحمدصادق مرعشي از فاميل بزرگ مرعشي و از نوادگان حضرت آيت‌الله سيدکاظم طباطبايي يزدي رفت. حاصل ازدواج عفت مرعشي و هاشمي رفسنجاني پنج فرزند به نامهاي فاطمه، محسن، فائزه، مهدي و ياسر است.
- رئيس دولت اصلاحات و زهره صادقي
رئيس دولت اصلاحات در سال ۱۳۵۳ با زهره صادقي ازدواج کرد که ثمره اين ازدواج دو دختر و يک پسر به نامهاي ليلا، نرگس و عمادالدين است.
زهره صادقي زاده۱۳۲۹ همسر رئيس دولت اصلاحات و خواهرزاده امام موسي صدر است. صادقي اگرچه در خانوادهٔ فرهنگي و سياسي بزرگ شده اما هيچ وقت به طور جدي وارد فعاليت‌هاي سياسي نشده است. او در سال ۱۳۷۸ به همراه تعدادي از همسران اعضاي دولت وقت، مؤسسه خيريه "به‌آفرين فردا" را تاسيس کرد. مهم‌ترين حضور سياسي او در سال ۱۳۸۷ و در جريان حملات اسرائيل به غزه بود که در پاسخ به نامهٔ همسر امير وقت قطر، نامهاي نوشته و خواستار فراخوان دولتها و ملت‌ها براي حمايت از مردم فلسطين شده بود.
- محمود احمدي‌نژاد و اعظم‌السادات فراحي
اعظم‌السادات فراحي همسر محمود احمدي‌نژاد در دوره دوم دولت همسرش تلاش کرد تا نقشي متفاوت از ساير همسران روساي جمهور ايفا کند.
فراحي در سال ۱۳۳۷ در منطقه رسالت تهران در خانواده‌اي متوسط متولد شد، وي فارغ‌التحصيل دانشگاه علم و صنعت بوده و به امر تدريس و تحقيق مشغول است.
اعظم فراحي و محمود احمدي‌نژاد در ۲۲ خرداد ۱۳۵۹ با يکديگر ازدواج کردند. حاصل ازدواج اين دو، دو پسر به نام مهدي و عليرضا و يک دختر به نام فاطمه است. مهدي احمدي‌نژاد با طيبه مشايي دختر اسفنديار رحيم مشايي ازدواج کرده و حاصل اين ازدواج دختري به نام زهرا است. عليرضا احمدي‌نژاد پسر دوم احمدي‌نژاد نيز با خواهرزاده شهيد محمود کاوه ازدواج کرده و حاصل اين ازدواج يک پسر است و فاطمه احمدي‌نژاد دختر ديگر احمدي‌نژاد با مهدي خورشيدي ازدواج کرده که حاصل ازدواج آنها زهرا خورشيدي است.
فراحي طي هشت سال رياست جمهوري احمدي‌نژاد در سفرهاي استاني همواره تلاش کرد که بدون تبليغات رسانه‌اي در کنار همسرش حضور داشته باشد و در اين سفرها از موسسات خيريه و بهزيستي بازديد مي‌کرد.
آنچه که نام اعظم السادات فراحي را در سال ۱۳۸۷به صورت رسمي در رسانه‌ها مطرح کرد، نامه وي به سوزان مبارک همسر حسني مبارک ديکتاتور سابق مصر بود که در ارتباط با حصر غزه و تلاش براي کمک کردن به مردم فلسطين نوشته شده بود تا از فاجعه انساني در غزه جلوگيري شود. وي همچنين در آذر سال ۱۳۸۸ در اجلاس همسران اعضاي جنبش عدم تعهد در ايتاليا شرکت کرد و در حاشيه اين سفر با همسران روساي جمهور عراق، سنگال، و پاکستان ديدار و در زمينه علايق مشترک دو کشور به گفت و گو و تبادل نظر پرداخت.
گفته مي‌شود فراحي از جمله کساني است که از حضور وزراي زن در کابينه حمايت کرده و همچنين نقش موثري در اتخاذ چنين تصميمي از سوي همسرش داشته است. وي در شانزدهمين اجلاس سران جنبش غيرمتعهدها نيز نقش فعالي داشت، همسران سران شرکت‌کننده در اين اجلاس در ضيافت شام فراحي شرکت کردند.
نام فراحي در سال ۹۰ و در يک بررسي به مناسبت روز زن در فهرست ۱۰ زن تاثيرگذار و خبرساز سال قرار گرفت.
- حسن روحاني و صاحبه عربي
صاحبه عربي همسر حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس‌جمهور کنوني کشورمان ايران است. او فعاليت سياسي ندارد و گفته مي‌شود خانه‌دار است. عربي متولد ۱۳۳۳ است و اطلاعات زيادي از او در دست نيست.
نام صاحبه عربي بعد از پيروزي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم مطرح شد. او به اقتضاي همسر رئيس‌جمهور بودن در برخي مراسم رسمي حضور پيدا مي‌کند. عربي در بهمن ماه سال ۹۲ به همراه جمعي از همسران مقامات دولتي و سُفراي خارجي مقيم تهران در مراسم افتتاحيه بازارچه خيريه‌اي که در برج ميلاد برگزار شده بود شرکت کرد و در پايان اين بازديد در دفتر يابود آن نوشت: "امروز از برج ميلاد ديدن نمودم. خيلي جالب و ديدني بود، اميدوارم که موفق باشيد."
همه اين شواهد نشان مي‌دهد که همسران روساي جمهور کشور ما تاکنون نتوانسته و يا نخواسته‌اند در عرصه سياسي کشور نقش‌آفريني کنند؛ اين موضوع مي تواند دلايل گوناگوني داشته باشد مثلا اينکه احتمالا همسر رئيس جمهور تا پيش از انتخاب همسرش به عنوان رئيس قوه مجريه، هيچ سِمت اجرايي و مديريتي نداشته و يا اينکه رئيس دولتها نمي خواسته اند اعضاي خانواده خود را رسماً وارد امور مديريتي کشور کنند و يا .... .
در هرحال اين مسئله جاي بررسي بيشتر دارد؛ شايد رئيسان جمهور ايران در دوره هاي گوناگون پس از انقلاب اسلامي روزي به اين پرسش پاسخ دهند.