دلار که مدتي توانسته بود نوسانات خود را در دامنه قيمتي ????تومان تثبيت کند اکنون در سکوت مديران بانک مرکزي به بالاي سه هزار تومان رسيده است.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار؛ خيابان فردوسي تهران اين روزها جنب و جوش ديگري دارد. نبض معاملات تهران اين روزها دوباره محل رفت و آمدهاي چشمگير ارزي شده است. گفته مي شود افزايش تقاضا براي خريد ارز، حجم معاملات را ب? طرز قابل توجهي نسبت ب? چند ماه قبل بالا برد? و همين موجب افزايش قيمت ها در بازار ارز شده است. تحولات بازار ارز را مي توان تا حد زيادي متاثر از عرض? و تقاضا دانست با اين حال عوامل زيادي در صعود دلار به بالاي سه هزار تومان نقش داشتند.
چشم اندازهاي تورمي
بايد خاطر نشان کرد ک? چشم اندازهاي تورمي نيز نقش بسزايي در تعيين رفتار متقاضيان دارد. چشم انداز نرخ تورم جاذبه خوبي براي بازار ارز است که پس انداز کنندگان ايراني را به سمت خود مي کشد. فاز دوم هدفمندي ياران?ها از سال آيند? ب? اجرا در مي آيند و شامل افزايش 20 و 2? درصدي قيمت آب و برق و نيز افزايش نرخ گاز است.
حسن روحاني وعده داده که نرخ تورم ايران را تا پايان سال آينده به ??درصد خواهد رسيد. تحقق اين وعده غيرممکن نيست، به شرط ايجاد تغييرات بنيادي در ساختارهاي دولت، مديريت منابع و نيز روابط بين‌المللي کشور براي سرعت بخشيدن به رفع تحريم‌ها و بازگشت به شرايط عادي.
با اين حال حتي اگر اين شرايط هم تامين بشود، با توجه به افزايش چشمگير بهاي آب و برق و نيز چشم‌انداز بالا رفتن بهاي حامل‌هاي انرژي در فاز دوم قانون هدفمند کردن يارانه‌ها که قرار است سال آينده اجرا شود، دستيابي به نرخ تورم بيست و پنج درصدي تا پايان سال ???? بسيار دشوار به نظر مي‌رسد. اين موضوعيست که حتي مسئولان بانک مرکزي به آن اذعان دارند.
ابوالفضل اکرمي مديرکل اقتصادي بانک مرکزي هم به تازگي گفت انتظار مي‌رود نرخ تورم در سال آينده به بيست و پنج درصد برسد، ولي بلافاصله اضافه کرد که «البته بدون تغيير قيمت حامل‌هاي انرژي».
به هر حال ترس از شعله‌ور شدن يک تب تازه تورمي در پي افزايش دوباره قيمت حامل‌هاي انرژي، يکي از دلايل روي آوردن به بازار ارز براي حفظ قدرت خريد و کسب درآمد است، و همين افزايش تقاضا طبعا نرخ دلار را بالا مي‌برد.
سفرهاي نوروزي
سفرهاي نوروزي سهم بسزايي در افزايش نرخ ارز به ويژه دلار دارند. از سفرهاي نوروزي به عنوان يک عامل مقطعي نام برده مي شود. در واقع شماري از مسافران نوروزي که براي تعطيلات خود به خارج مي‌روند، به منظور تامين نياز ارزي خود به بازار آزاد مراجعه مي‌کنند، و در نتيجه تقاضاي ارز و قيمت آن را بالا مي‌برند.
ب? گفت? محمد يکي از سودا گران ارز در خيابان فردوسي تهران، بيشتر مراجع? کنندگان مصرف کنند? ارز هستند و قصد سفر دارند ن? سرماي? گذاري.
به گزارش وزارت فرهنگ ترکيه سال گذشته ميلادي با وجود سقوط ارزش ريال ??????? ايراني به اين کشور کردند. امسال نزول حدودا ??درصدي ارزش ليره ترکيه نسبت به ساير ارزهاي جهاني مي تواند در تشديد ميزان خرده فروشي ارز مسافرتي بسيار کارساز باشد.
بحران اوکراين
در اين ميان جهش ناگهاني قيمت ارز و طلا در اوايل هفت? گذشت? تا حد زيادي تحت تاثير نگراني‌هاي ژئوپوليتيک جاري اکراين ک? باعث تقابل روسي? و غرب شده، قرار داشت ک? با فروکش کردن تب حمله روسيه به اکراين طلا و ارز در بازارهاي جهاني دوبار? با کاهش قيمت همراه شد.
بحران اوکراين، با نگراني‌هاي ژئوپوليتيک شديدي که به وجود آورده، هم قيمت طلا و هم قيمت ارز را بالا برد. در واقع هر وقت تنش‌هاي بين‌المللي اوج مي‌گيرند، سرمايه‌گذاران و پس‌اندازکننده‌ها براي حفظ دارايي‌شان از خطرهاي احتمالي، به اين دو ارزش پناه مي‌برند و اين گرايش جهاني طبعا بر بازار آزاد ارز تهران هم تاثير مي‌گذارد.
دلار ????توماني بودجه
با خبر ولي الله سيف رئيس کل بانک مرکزي مبني بر واريز شدن قسط اول دارايي‌هاي ايران به حساب بانک مرکزي در سوئيس و نيز واريز قسط دوم ظرف يک يا دو روز آينده تا حدودي بازار طلا و ارز داخلي نيز آرام گرفت.
با بازگشت اين حجم ارز به ايران برخي از کارشناسان معتقدند دلار تا مدتي جهش قيمتي چنداني نخواهد داشت، ولي با توجه ب? تورم مورد انتظار حاصل از فاز دوم هدفمند سازي ياران?ها و نيز تعيين قيمت 2??0 توماني دلار در بودجه مصوب مجلس براي سال ???? طبعا بازار آزاد فضاي کافي براي تحرک بالاي 3000 تومان را براحتي خواهد داشت.
بودجه مصوب مجلس براي سال ????، قيمت دلار را ???? تومان تعيين کرده است. وقتي قيمت رسمي دلار در سطحي چنين بالا قرار مي‌گيرد، طبعا بازار آزاد احساس مي‌کند که از دامنه مانور کافي براي عبور از مرز سه هزار تومان برخوردار است، به ويژه از آن رو که دولت به دليل نيازهاي مالي خود نمي‌تواند کاهش قيمت دلار را تحمل کند و مسئولان ارشد پولي کشور هم به صورت ضمني و گاه حتي آشکار گفته‌اند که با دلار سه هزار توماني مشکلي ندارند.
نقش بازار سهام
مجلس در مصوبه‌اي قيمت خوراک شرکت‌هاي پتروشيمي (گازي که به آنها تحويل داده مي‌شود) را به گونه‌اي قابل ملاحظه بالا برده و همين امر يکي از دلايل کاهش سودآوري و سقوط ارزش سهام آنهاست. از سوي ديگر اين خطر وجود دارد که اين شرکت‌ها، به دليل مشکلات خود، ديگر نتوانند مثل گذشته ارز حاصل از صادرات‌شان را به بازار تزريق کنند. ترس از همين احتمال نيز به گمانه‌زني‌هاي درون بازار آزاد در مورد کاهش عرضه ارز دامن زده و نرخ دلار را بالا برده است.
از سويي ديگر بازار سهام تهران پس از يک دوره نسبتا طولاني رونق، در شرايط ريزش قرار گرفته و شاخص کل سهام که به نود هزار واحد نزديک شده بود، به کانال هفتاد و هشت هزار واحد سقوط کرده است. با توجه به چشم‌انداز نامساعد بازار سهام، شمار روزافزوني از سهامداران خرده‌پا سرمايه خود را از بورس خارج کرده و به بازار ارز روي مي‌آورند.
لازم به ذکر است که بخشي از نوسان‌هاي نرخ ارز به گمانه‌زني درباره چشم‌انداز روابط بين‌المللي ايران و تاثير آن بر اقتصاد کشور مربوط مي‌شود و آن هم به صورت گذرا. در واقع تحولات نرخ ارز از متغيرهاي واقعي اقتصادي سرچشمه مي‌گيرد.
نرخ دلار در گروي تصميمات تيم اقتصادي دولت و نه مذاکرات هسته اي!
نرخ حقيقي ارز بيش از آنکه به مذاکرات هسته اي گره خورده باشد، به وضعيت اقتصادي داخل کشور و به خصوص تورم بستگي دارد. در دهه ?? ميانگين رسمي نرخ تورم سالانه در ايران پانزده درصد بود، حال آن که نرخ برابري ريال در برابر ارزهاي خارجي عملا تغيير چنداني نکرد. در شرايط عادي، نرخ برابري دلار را تفاوت ميان نرخ تورم در ايران و در منطقه دلار تعيين مي کرد .در نتيجه قيمت دلار به پول ملي ايران مي‌بايست ماه به ماه و به صورت تدريجي با توجه به همين تفاوت افزايش مي يافت. اما ناگهان دولت با تزريق دلارهاي نفتي به بازار ارز از پول ملي ايران دفاع کرد. اين اقدام غلط و سوء مديريت درست با وقوع تحريم ها خود را نشان داد و وقتي به دليل مشکلات ناشي از تحريم اين پشتيباني متوقف شد، ريال به صورتي سرگيجه‌آور سقوط کرد.
در حال حاضر هم نرخ تورم در ايران در محدوده سي و پنج تا چهل درصد قرار دارد، حال آن که نرخ تورم در آمريکا بين يک تا دو درصد نوسان مي‌کند. تنها در شرايطي دلار مي تواند به نرخ هاي پاين تر برسد که اين فاصله به طور چشمگيري کاهش يابد. از سويي ديگر حتي اگر دولت بتواند با دلارهاي آزاد شده نفتي بازار را در ثبات نگه دارد، اين ثبات چندان دوامي نخواهد داشت.
آنچه که ثبات بازار ارز را با مشکل روبرو کرده، نرخ تورم است و به طور قطع با اجراي فاز دوم هدفمندي اين موضوع پييده تر نيز خواهد شد. تنها راه موثر براي دفاع از ارزش پول ملي در بازار جهاني ارز، علاوه بر برخورداري از تراز مثبت بازرگاني خارجي، مهار کردن نرخ تورم است.
منبع: افکار