به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از مشرق، نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در راستاي تبديل شدن به يک نيروي راهبردي نيازمند به خدمت گرفتن تجهيزات جديدي است که با تحريم همه جانبه نظامي، تنها با اتکا به توان داخلي امکان تأمين آنها را خواهد داشت.
ثمره شيرين اتکا به توان داخلي، پيش از اين در پروژه ساخت ناوشکن موج مشاهده شده بودکه اولين نمونه آن با نام جماران، سي ام بهمن سال 88 رسما با حضور رهبر معظم انقلاب عملياتي شد و به زودي وارد پنجمين سال خدمت خود خواهد شد، در حالي که چند نمونه ديگر از رده جماران و يک فروند با نام سهند در رده بالاتر در حال ساخت است.
يکي از نيازهاي نيروي دريايي به عنوان يک نيروي تجهيزات محور، در اختيار داشتن ناو آموزشي-رزمي است که براي تکميل آموزشهاي افسران مختلف خدمت کننده در شناورهاي دريايي مورد نياز است. تا کنون براي مأموريتهاي آموزشي از برخي ناوهاي پشتيباني نيروي دريايي استفاده ميشده که با توجه به عدم طراحي آنها براي نقش آموزش، نياز به ناوي با توانمندي مذکور به وجود ميآيد.
به علاوه اين ناوها فاقد سامانههاي موشکي مختلف شامل سطح به هوا و سطح به سطح و اژدر بوده و تنها برخي امور آموزشي توسط آنها قابل پوشش بوده است. در واقع تنها سلاح موشکي آنها تعدادي موشک دوشپرتاب سطح به هوا است.
ناو بزرگ خارک
همچنين از نظر قابليت پذيرش افراد و ميزان برد، فقط ناو بزرگ خارک تا کنون براي مأموريتهاي آموزشي فرامنطقهاي اعزام شده در حالي که براي نيروي دريايي راهبردي حضور افسران جوان در چنين مناطقي نيز لازم است. اين در حالي است که با توجه به تحريمهاي نيروهاي مسلح کشورمان امروزه دريافت شناورهاي رزمي و آموزشي بزرگ از کشورهاي ديگر تقريباً ناممکن است. در جدول زير مشخصات کلي مهمترين شناورهاي پشتيباني نيروي دريايي ارتش که همگي قبل از انقلاب سفارش داده شده بودند بر اساس اطلاعات منتشر شده در منابع خارجي ارائه شده است.
ناو بوشهر از رده (کلاس) بندرعباس
ناو لاوان از رده هنگام
ناو بزرگ خليج فارس به عنوان اولين محصول پروژه لقمان که با توجه به حدود ابعاد و وزن آن و تنوع مأموريتي ميتوان آن را با توجه به ردهبندي بين المللي يک ناوشکن تمام عيار محسوب کرد بر مبناي رفع نيازهاي آموزشي فوق در عين برخورداري از قابليتهاي کامل رزمي در عرصههاي هوايي، سطحي و زيرسطحي طراحي شده است.
ماکت ناو خليج فارس
کشورمان ايران با وجود سابقه تاريخي در ساخت کشتيهاي بزرگ در زمان خود و اجراي مأموريتهاي فرامنطقهاي توسط نيروي دريايي در چندهزار سال گذشته (مانند نبرد ماراتن)، در بيش از يک صد سال اخير از فناوريهاي نوين مورد استفاده در عرصه ساخت کشتيها محروم بوده و در نتيجه هيچ گونه سابقهاي در ساخت کشتيهاي نظامي پيشرفته نداشته است.
اما در ميانه دهه 1370 و با دستور و تأکيد مقام معظم رهبري کار مطالعه، طراحي و ساخت ناو رزمي چند منظوره با قابليت حمل بالگرد آغاز شد که در قالب پروژه موج به ساخت ناوشکن (ناو محافظ) جماران منجر شد. چند سال پس از آغاز کارهاي مطالعه و طراحي اين پروژه، فعاليتهاي مشابهي براي ساخت ناوچههاي رزمي معروف به رده سينا نيز در کشور آغاز شد که امروزه در شمال و جنوب کشور در حال ساخت است و چندين فروند از آنها به خدمت عملياتي در آمده است.
از سوي ديگر تجربه ساخت شناورهاي غيرنظامي بزرگ نيز در چند سال گذشته با طراحي و ساخت 2 فروند از کشتيهاي باري اقيانوسپيماي 185 متري و بيش از 37هزار تني «ايران-اراک» و نفتکشهاي غول پيکر 250 متري و 113هزار تني از رده «افراماکس» در کشور به وجود آمده است که پايهاي ديگر براي طراحي و ساخت سريع ناو عملياتي-آموزشي خليج فارس ميتواند باشد.
بنا بر اين هر چند طراحي و ساخت ناوي به بزرگي خليج فارس، حرکتي در ردهاي بسيار بالاتر از ناو جماران محسوب مي‌شود اما با ترکيب توانمندي و تجارب طراحي و ساخت چند رده شناور رزمي و تجربيات موجود از ساخت کشتيهاي بزرگ در صنعت دريايي کشور از هم اکنون نتيجهاي شايسته براي اين تلاش عظيم قابل تصور است.
به گفته فرمانده نيروي دريايي ارتش کار طراحي اين ناو بزرگ به پايان رسيده و مراحل ساخت آن آغاز شده است. به نظر ميرسد اين ناو توانايي پذيرش چند صد دانشجو به همراه دستکم 30 تا 40 خدمه آموزشي و در حدود 180 نفر خدمه اصلي را دارد. طول کلي اين ناو نيز بنا به گفته فرماندهان نيروي دريايي، بيش از دو برابر جماران يعني حدود 200 متر و وزن آن در حدود 5 برابر جماران يعني نزديک به 6هزار تا 7هزار تن خواهد بود.
تشريح طرح ناو خليج فارس براي فرماندهي معظم کل قوا
به گزارش مشرق، نوع رانش اين ناو، سامانه ترکيبي توربين گاز و موتور ديزل به همراه چند ژانراتور براي تأمين برق خواهد بود و احتمالاً از سامانه تغيير زاويه رانش براي دو محور (شفت) اصلي آن نيز استفاده خواهد شد. دو سکان که پشت پروانههاي هر يک از محورها قرار ميگيرند نيز کار تغيير جهت اين ناو را بر عهده دارند. به نظر ميرسد ناو خليج فارس، اولين شناور رزمي ساخت ايران باشد که به پيشران توربين گاز مجهز مي‌شود. اين نوع پيشران در مقايسه با موتورهاي ديزلي ميتواند شتاب بيشتري براي ناو فراهم نموده و در مدت کوتاهتري آن را به سرعت بالا برساند. با توجه به تحريم کشور، توربينهاي گاز مورد استفاده در اين ناو بايد ساخت داخل باشند که خود پيشرفت بسيار بزرگي براي صنعت کشور محسوب مي‌شود.
بنا بر تصاوير منتشر شده، دو عدد توربين گاز هر يک به قدرت 15 تا 18 مگاوات، دو موتور ديزل هر يک به قدرت 2 تا 4 مگاوات و 4 تا 6 ژنراتور 1 مگاواتي در اين ناو مورد استفاده قرار خواهد گرفت که آن را به سرعت بيشينه 20 تا 25 گره دريايي معادل 37 تا 46.3 کيلومتر بر ساعت ميرسانند. با توجه به برد عملياتي ناوهاي همرده با خليج فارس ميتوان برد اين ناو بزرگ را دستکم 5000 مايل دريايي معادل بيش از 9200 کيلومتر تخمين زد.
کشتي رزمي-آموزشي خليج فارس قابليت پذيرش بالگرد را بر روي عرشه مخصوص آن در پاشنه ناو داشته و داراي آشيانه مخصوص (هنگر) براي استقرار بالگرد است که امکان حمل ايمن و حفاظت از بالگرد را در هر گونه شرايط فراهم ميکند. تسليحاتي که فعلاً براي ناو خليج فارس در نظر گرفته شده شامل يک توپ 76 ميليمتري تک لوله فجر27 با نواخت 120 گلوله بر دقيقه و برد مؤثر 7 کيلومتر، يک توپ 40 ميليتري تک لوله فتح40 با برد 4 کيلومتر و نواخت 300 گلوله بر دقيقه و تعدادي توپ تک لوله 20 ميليمتري و تيربار 12.7 ميليمتري است.
ماکت ناو خليج فارس با تجهيزات کامل
با توجه به سامانههاي موجود در ناوچه درفش و ناو دماوند که از محصولات صنعت دفاعي کشورمان ميباشند ناو بزرگ خليج فارس نيز از سامانههاي الکترواپتيکي براي ردگيري اهداف خصوصاً در شرايط جنگ الکترونيک بهره خواهد برد. اين سامانهها به طور معمول شامل دوربين ديد در روز، دوربين حرارتي براي ديد در شب و هواي نامساعد و مسافت ياب ليزري و قابليت تشخيص و درگيري خودکار اهداف تعريف شده هستند.
علاوه بر رادارهاي سطحي دوربرد، اين ناو از رادار مشابه رادار آرايه فازي عصر که اخيراً رونمايي شد نيز بهره ميبرد. برد رادار عصر براي اهدافي با سطح مقطع راداري 4 متر مربع دستکم 200 کيلومتر است و قابليت ردگيري 1000 هدف را به صورت سه بعدي دارد.
محل قرار گيري رادار عصر روي دکل نزديکتر
ديگر تسليحات ناو عملياتي-آموزشي خليج فارس شامل موشکهاي سطح به سطح و کروز نور با برد 120 کيلومتر و موشک پيشرفته قادر با برد بيش از 220 کيلومتر، موشک سطح به هواي استاندارد/محراب و اژدر و سونار براي کشف و ردگيري و انهدام اهداف زيرسطحي است. بنا بر اين از نظر کيفيت و کميت سامانههاي موشکي، ناو بزرگ خليج فارس در سطحي قابل مقايسه ناوهايي مانند جماران و سهند خواهد بود.
بنا بر تصاوير منتشر شده، ناو خليج فارس يکي از اولين ناوهاي رزمي کشورمان خواهد بود که به سامانه دفاع نقطهاي مجهز خواهد شد. منطقه دفاع نقطهاي براي ناوها به طور معمول در فاصله کمتر از 10 مايل معادل 16 کيلومتر تعريف مي‌شود. با توجه به اينکه اين مسافت توسط سامانههاي تهاجمي کروز سريع در مدت کمتر از 16 ثانيه طي مي‌شود تنها سلاحهاي سريع با احتمال اصابت بالا در اولين شليک قادر به مقابله با آنها خواهند بود.
ماکت ناو خليج فارس با تجهيزات کامل
به طور معمول براي دفاع نقطهاي از توپهاي کاليبر پائين تا متوسط چند لوله چرخان (گتلينگ) با نواخت تير بسيار بالا در حدود 4هزار تا 6هزار تير بر دقيقه (66 تا 100 گلوله بر ثانيه) با برد 2 تا 3.5 کيلومتر استفاده ميکنند که براي ردگيري اهداف به رادار مستقل و سامانههاي الکترواپتيکي نيز مجهز هستند. کاربرد اصلي اين سلاحها درگيري با موشکهاي کروز ضد کشتي سريع و اهداف هوايي با مانورپذيري بالا است. در برخي از شناورهاي رزمي بزرگ براي دفاع نقطهاي از سامانههاي موشکي کوتاه برد سريع و چابک مانند تور-ام-1 که موشکي عمود پرتاب با سرعت نزديک به 3 برابر سرعت صوت است نيز استفاده مي‌شود.
به گزارش مشرق، هر چند نوع سامانه دفاع نقطهاي مورد نظر براي ناو خليج فارس مشخص نيست اما قاعدتاً نوعي از توپهاي داراي نواخت تيرِ بالا، عنصر اصلي آن خواهد بود. همچنين تا زمان ورود به خدمت اين ناو که در حدود سال 1396 يا 1397 تخمين زده مي‌شود ممکن است انواع بهبود يافته رادار عصر، موشکهاي کروز ضد کشتي دوربردتر و نيز موشکهاي سطح به هوا مانند صياد-2 به فهرست تسليحات آن افزوده شود. خصوصاً موشکهايي مانند صياد-2 که برد بيشتري دارند و سامانه کنترل آتش آنها امکان درگيري با چند هدف را فراهم ميکند براي افزايش منطقه امن براي ناو ارزشمند خليج فارس بيشتر مفيد خواهند بود.
با توجه به اصل طراحي ناو رزمي و آموزشي خليج فارس اجراي مأموريت در آبهاي آزاد، اين ناو با آخرين فناوريهاي صنعت دريايي کشور براي مقاومت و دريانوردي طولاني و مطمئن در آبهاي فرامنطقهاي مانند اقيانوس آرام ساخته خواهد شد؛ ناوي که ساخت آن، تراز اين صنعت کشورمان را در جهان بالا برده و با وارد خدمت شدن به نيروي دريايي راهبردي کشورمان، ايران را پس از روسيه و چين و بالاتر از کشورهايي مانند ژاپن، کره جنوبي، هند و ترکيه به عنوان يکي از غول هاي دارنده و البته سازنده چنين شناور رزمي بزرگي تبديل خواهد کرد.