به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، از زمان امضاي توافقنامه ژنو بين ايران و کشورهاي عضو ?+? نزديک به دو هفته مي‌گذرد و در طول اين دو هفته انتقادات و نظرات فراواني پيرامون امضاي اين تفاهمنامه از سوي طرفين ابراز شده است.
شايد اغراق نباشد که مهمترين موضوع براي جدل‌هاي سياسي و ارائه نظرات کارشناسي در محافل کارشناسي و سياست خارجي دو کشور ايران و ايالات متحده آمريکا توافقنامه ژنو بوده است.
در اين ميان اين بحث‌ها تنها در محافل کارشناسي و يا دولتي جريان ندارد بلکه ساير نهادها و قواي دو کشور نيز به طور جدي وارد اين بحث شدند.
*موشک جواب موشک
مجلس شوراي اسلامي و کنگره آمريکا متشکل از مجلس نمايندگان و سنا هر دو به عنوان ارگان قانونگذاري و نظارت مردمي جمهوري اسلامي ايران و ايالات متحده آمريکا نقش مهمي را در روند اجرا و تصوير اين توافقنامه ايفا مي‌کنند.
گرچه اين توافقنامه براي تصويب نهايي نياز به تائيد مجالس دو کشور ندارد اما اين نکته واضح است که نظرات، پيشنهادات و اقدامات دو طرف در اين زمينه مي‌تواند بسيار تاثير‌گذار باشد. تصويب تحريم‌هاي جديد از سوي مجلس نمايندگان کنگره آمريکا از سوي محافل دولتي اين کشور به عنوان تير خلاصي به توافقنامه ژنو عنوان شد که مي‌توانست تمام تلاش‌هاي ديپلماتيک را بر باد دهد.در مقابل نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نيز طرحي را براي الزام دولت به حفظ ذخيره ?? درصد و ادامه غني‌سازي در خاک ايران را تصويب کردند.
هيچ کدام از اين دو طرح در نهايت به تائيد نهايي نمايندگان نرسيد اما نشان داد که تيغ قانونگذاران ايراني و آمريکايي تا چه حد براي تاثير بر سياست‌هاي دو کشور تيز و برنده است.
*وزاري خارجه در کريدورهاي قانونگذاري
البته همچنان تحريم‌هاي جديد از سوي کنگره آمريکا در حال بررسي است و حتي در صورت به توافق رسيدن ايران و کشورهاي عضو ?+? براي توافق نهايي باز هم لغو اين تحريم‌ها بستگي به نظر اين نهاد قانونگذاري دارد.
در مقابل مجلس شوراي اسلامي نيز براي اجراي نهايي توافقنامه ايران و کشورهاي عضو ?+? بايد آن را تائيد کند. مسئله‌اي که به طور حتم بايد ديدگاه‌هاي نمايندگان را در خصوص بحث غني‌سازي مدنظر قرار دهد.
هم‌اکنون نيز بخش مهمي از تلاش‌هاي وزراي امور خارجه ?کشور حضور در مجالس ايران و آمريکا براي قانع کردن نمايندگان دو کشور و پاسخ به سوالات آنان است که همچنان بخش‌هايي از اين توافقنامه به نظر آنها مبهم مي‌رسد.
*ظريف در مجلس
کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي مهمترين بخشي است که در اين قوه وظيفه نظارت بر مسائل و سياست‌هاي خارجي کلان نظام را برعهده دارد. از زمان تصويب توافقنامه ژنو تاکنون محمد‌جواد ظريف وزير امور خارجه ايران دو بار در اين کميسيون حضور يافته است و به سوالات و ابهامات نمايندگان مجلس پاسخ داده است.
در کنار اين وزير امور خارجه نيز يک بار در طي يک جلسه علني توضيحات خود را درباره توافقنامه ژنو ارائه و به سوالات نمايندگان مجلس در اين باره که به طور مستقيم از راديو پخش مي‌شد پاسخ داد.
اعضاي تيم مذاکره کننده ايران در ژنو نيز بارها و به طرق مختلف به سوالات نمايندگان در اين باره پاسخ دادند که از اين جمله مي‌توان به حضور مجيد تخت روانچي معاون وزير امور خارجه در جمع اعضاي دو فراکسيون رهروان ولايت و اصولگرايان مجلس اشاره کرد.
*کميته هاي جنگ طلب
در کنگره آمريکا نيز بارها مسئولان سياست خارجي آمريکا براي پاسخگويي به سوالات مسئولان کنگره در کميته‌هاي گوناگون اين نهاد قانونگذاري حضور يافتند.
در مجلس سناي کنگره آمريکا سه کميته بانکداري، روابط خارجي و خدمات نيروهاي مسلح به طور متمرکز بر مسئله هسته‌اي ايران متمرکز هستند. اغلب تحريم‌هاي تحميلي و يکجانبه از سوي ايالات متحده آمريکا توسط اين سه کميته تصويب و براي اجرا به شاخه اجرايي وزارت خزانه‌داري ايالات متحده در قالب متمم بودجه دفاعي اين کشور ارائه شده است.
تاکنون بيش از سه بار وندي‌شرمن مذاکره‌کننده ارشد آمريکا در مذاکرات هسته‌اي ايران در جلسات استماع اين سه کميته حضور يافته است و به بيان توضيحات خود در اين رابطه پرداخته است. همچنين جان کري وزير امور خارجه ايالات متحده نيز تاکنون دو بار در جلسات مجلس نمايندگان و سناي کنگره آمريکا حضور يافته است.
البته جلساتي نيز به صورت مشترک بين روساي کنگره و رئيس‌جمهور ايالات متحده آمريکا در اين باره تشکيل شده است که به موضوع تحريم‌ها و توافقات بين دو کشور اختصاص يافته است.
*سازمان انرژي اتمي هم پاسخ مي دهد
البته پاسخگويي مقامات ايراني و آمريکايي به نهادهاي قانونگذاري خود تنها محدود به وزارت امور خارجه آمريکا نيست بلکه ساير مقامات و نهادها نيز بايد پاسخگوي نمايندگان خود باشند.
از جمله مقامات ايراني براي ارائه توضيحات در مجلس شوراي اسلامي و بخصوص کميته امنيت ملي و انرژي مجلس شوراي اسلامي حضور يافته است مي‌توان به علي‌اکبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي اشاره کرد. اغلب سوالات نمايندگان مجلس از صالحي اختصاص به بحث پيشرفت و نحوه تعليق فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران داشته است.
*گزارش هر چهل و پنج روز
در ايالات متحده آمريکا نيز بارها مقامات اطلاعاتي و امنيتي سازمان اطلاعات مرکزي آمريکا و همچنين ارتش اين کشور براي ارائه توضيحات درباره پيشرفت برنامه اتمي ايران به کنگره اين کشور فراخوانده شده‌اند.
در کنار اين مرکز مديريت اطلاعات ملي آمريکا موظف است تا هر ?? روز در خصوص پايبندي ايران به مقامات کنگره آمريکا گزارش دهد. اين گزارش‌ها متشکل از ارزيابي‌هاي راهبردي نهادهاي اطلاعاتي نظامي و غيرنظامي اين کشور درباره پيشرفت برنامه‌هاي هسته‌اي ايران است.
نمايندگان کنگره آمريکا همچنين با استفاده از ساير گزارش‌هاي اطلاعاتي از جمله گزارش‌هاي محرمانه سازمان جاسوسي رژيم صهيونيستي (موساد) نيز به بررسي برنامه هسته‌اي ايران مي‌پردازند.
*توافق نهايي
مجموعه اطلاعات فوق نشان مي‌دهد که علاوه بر دولت‌هاي دو کشور مجالس قانونگذاري ايران و آمريکا نيز نقش مهمي در پيشبرد هرگونه اتفاق ديپلماتيک را برعهده دارند. حال آنکه اين دو نهاد کوچکترين ارتباطي با يکديگر ندارند.
پيش از اين چندين بار مقامات ?کشور در خصوص برقراري ديپلماسي پارلماني در کنار ارتباطات معمول در خصوص مسئله هسته‌اي تاکيد کردند اما به نظر مي‌رسد که موانع چنين مسئله‌اي همچنان بسيار قوي‌تر از اراده موجود است.
شايد بتوان گفت بي‌اعتمادي ايران به آمريکا مهمترين دليل چنين فرآيندي است اما بالاخره دير يا زود بايد روزي را به انتظار نشست که پوست توافقنامه ايران و آمريکا به دباغ‌خانه مجالس قانونگذاري ?کشور بيفتد و آن وقت شايد اين بازي به نقطه جوش خود نزديک شود.
منبع:فارس